tommie luyben 

Toen ik voor het eerst de film Jesus Christ Superstar (1973) zag, was ik elf jaar oud: meteen verkocht! Al snel kon ik alle teksten meezingen, inclusief de 39 zweepslagen. Ultieme kinderkost. Nu komt de musical Jesus Christ Superstar terug naar Nederland. Mét Ted Neeley. Logisch dat ik gelijk naar huis belde: 'Mam! Je raadt nóóit wie ik mag interviewen!'

​

Meneer Neeley. Of mag ik Ted zeggen? Wat een eer om je te ontmoeten. Welkom in Nederland.

'Dankjewel. Het is fantastisch om hier te zijn. Ik vind het ongelofelijk dat deze show na al die jaren nog steeds zo goed werkt.'

​

Je bent nu 73 jaar en speelt acht shows per week. Pittig?

'Ik voel me beter dan ooit. Omdat ik de rol al zo lang speel, heb ik veel tijd gehad om de rol goed uit te diepen. Ik heb veel onderzoek gedaan, met verschillende tegenspelers gewerkt en ben blijven experimenteren met de rol. Die jarenlange ervaring is een groot pluspunt. En mijn stem klaart nog steeds de klus, ook niet onbelangrijk.'

​

Hoeveel keer heb je Jezus intussen gespeeld?

'Raad maar.'

​

Ik denk zo’n tweeduizend keer.

'Da’s nog niet eens de helft. Ik begon met de show op Broadway in 1971 en een jaar later namen we de film op. Na een gat van twintig jaar wilden Carl Anderson, die Judas speelde in de film, en ik graag een reünie, dus we gingen weer op tour. Sindsdien speel ik de show regelmatig. De tour die de komende weken in Nederland te zien is, begon in Italië. Al mijn collega’s nu zijn dan ook Italiaans. In de show zingen ze perfect Engels, dat is er fonetisch goed ingeramd. Verder is hun Engels wat gebrekkig, dus ik gebruik een tolk zodat we elkaar toch kunnen verstaan. Stuk voor stuk zijn ’t fantastische mensen, die mij en elkaar met respect behandelen. Echt een theaterfamilie.'

​

En je echte familie?

'Mijn dochter verzorgt de pr, dus die is gezellig mee op tour. Mijn zoon en vrouw komen overgevlogen tijdens de feestdagen. Wist je dat ik mijn vrouw ontmoet heb tijdens de opnames van de film? In een grot werd het nummer What’s The Buzz opgenomen. Ik zat op een verhoging te kijken naar allerlei dansers die druk om mij heen dansten. Zowel de vrouwen als de mannen hadden lang haar en kwamen gevaarlijk dicht bij het haardvuur. Tijdens de pauze greep ik een van de danseressen bij de schouder om haar te waarschuwen. Ze draaide zich om en zodra we elkaar in de ogen keken: boem. Liefde op het eerste gezicht.'

​

Je bent niet meer weg te denken als Jezus, maar eigenlijk wilde je Judas spelen.

'Klopt! Ik kreeg een telefoontje van regisseur Tom O'Horgan, met wie ik drie jaar eerder samenwerkte in Hair: 'Ted! Ik ga Jesus Christ Superstar regisseren op Broadway en wil je in die show. De producers hebben alleen geen idee wie je bent, dus kom langs!' Ik luisterde naar het conceptalbum en was laaiend enthousiast over Judas. De nummers die hij zong, het karakter, de ontwikkeling die hij doormaakt in het stuk… geweldig! Op de auditie zong ik Heaven On Their Minds, de openingssolo van Judas. Toen ik klaar was, sprong Tom op van zijn stoel en rende het podium op. Hij gooide zijn armen om me heen als een grote knuffelbeer en zei: 'Ted! Dat was geweldig, maar ik wil dat je morgen terugkomt en auditeert voor die andere gast.' Een dag later zong ik Gethsemane en werd aangenomen. In de originele cast zat ik in het ensemble en was de vaste vervanger voor Jezus. Later werd ik eerste cast.'

​

Een enorme eer dat je werd gekozen om de rol te vertolken in de film. Heb je enig idee waarom juist jij gecast bent?

'Toen we draaiden in de woestijn, vroegen Carl en ik aan regisseur Norman Jewison waarom hij ons gekozen had. Hij had een legio acteurs voorbij zien komen, maar toen Carl en ik samen de screentest deden, zag hij een oprechte vriendschap tussen ons. Dat is precies wat hij wilde, dat Jezus en Judas vrienden waren. Het kwam dus goed van pas dat Carl en ik al jarenlang bevriend waren in het echt.'

​

Er zitten een aantal heftige scenes in de film. Wat was de meest intense?

'Zonder twijfel het nummer Gethsemane, die opnames waren ongelofelijk zwaar. In absurde hitte moest ik steeds een enorme berg opklimmen. De hele film is geschoten in de woestijn in Israël. Het was bloedheet, nergens schaduw te vinden. Water was waardevoller dan goud daar. Desondanks had de locatie niet perfecter kunnen zijn. Deze film over de laatste zeven dagen van Jezus' leven juist in Israël te draaien, gaf echt een meerwaarde. De atmosfeer die daar hing, draagt veel bij aan de sfeer in de film.'

​

Geloof je in Jezus?

'Zeker. Jij?'

​

Tot op zekere hoogte. Ik denk dat hij echt bestaan heeft, maar dat zijn magische krachten pure onzin zijn.  

'Ik zou willen dat ik in een tijdmachine kon stappen om met eigen ogen te zien of alles echt gebeurd is. Wie weet is alles verzonnen! Waren een stel filosofen high van peyote-cactussen en hebben ze alles uit hun mouw geschud. Dan nóg is het een fantastisch verhaal, misschien zelfs het meeste briljante ooit verteld. Het geeft moed en inspireert mensen.'

​

Denken fans weleens dat je echt Jezus bent?

'Ja, sommigen denken inderdaad dat ik een connectie heb met God. In de jaren zeventig kwam na de show een huilende vrouw naar me toe, hoogzwanger. Er waren allerlei complicaties met de zwangerschap en er was een grote kans dat de baby het niet zou redden. Ze pakte mijn hand en drukte die op haar buik. Door haar tranen heen begon ze te lachen. Ze zei: 'Dankjewel. Ik weet dat nu alles goedkomt.' Een maand later kwam ze terug met haar baby in de armen; de bevalling was vlekkeloos verlopen. Ze gelooft er heilig in dat ik haar kind gered heb. Wie ben ik dan om te zeggen: 'Neh, ik doe maar alsof. Het is allemaal poppenkast.' Als ik mensen blij kan maken, doe ik dat. Dat maakt mij ook gelukkig.'

​

Op de Uitmarkt vorig jaar vloog je op een gigantisch kruis door de lucht. Ik kon mijn ogen bijna niet geloven, zo episch!

'Het was ge-wel-dig. De technische crew had het ding uitvoerig getest en het zat goed vast, dus ik was niet bang om er uit te vallen. Wel was ik ongerust, omdat er net die week ervoor een terroristische aanslag in Frankrijk was voorkomen. Daar werd ik paranoïde van, dat ze misschien naar Amsterdam zouden komen. Ik was een perfect doelwit, zo hoog in de lucht aan een lichtgevend kruis. Dé gelegenheid om Jezus neer te knallen.'

​

Gelukkig is er niks gebeurd. Anders hadden we hier niet zitten babbelen. Zou je over tien jaar nog steeds Jezus willen spelen?

'Als mijn stem het nog doet, waarom niet? Ik hou nog steeds van de show en van de rol, dus wat mij betreft kan ik nog wel even door.'